Τα ΓΑΚ Τοπικό Αρχείο Νάξου, ιδρύθηκαν με το Βασιλικό Διάταγμα της 14-11-1945 (ΦΕΚ 35Α/1946), που συνέστησε στη Νάξο «Μόνιμο Τοπικό Ιστορικό Αρχείο». Ιδιαίτερο ρόλο ως προς αυτό είχε ο τότε Διευθυντής των Γ.Α.Κ., Διονύσιος Ζακυνθηνός καθώς και σημαίνουσες προσωπικότητες του νησιού όπως ο πρόεδρός του Προοδευτικού Ομίλου Νάξου, ο φαρμακοποιός και ιστοριοδίφης Ιωάννης Δελλαρόκκας (1909-1994), που χάρισε στο Αρχείο την σημαντική ιδιωτική συλλογή του.

Μετά την ψήφιση του νόμου 1946/1991 η Υπηρεσία μετονομάζεται σε Γ.Α.Κ. – Τοπικό Αρχείο Νάξου και είναι περιφερειακή υπηρεσία των Γενικών Αρχείων του Κράτους. Ο νόμος αυτός καθορίζει και το νομοθετικό πλαίσιο που διέπει τη λειτουργία των Γ.Α.Κ., ως αυτοτελούς δημόσιας υπηρεσίας που υπάγεται απευθείας στον Υπουργό Παιδείας και Θρησκευμάτων.

Στέγαση

Αρχικά το Αρχείο στεγάστηκε σε ένα χώρο του Γυμνασίου Νάξου και το 1970 μετακόμισε στον τελευταίο όροφο του Αρχαιολογικού Μουσείου στο Κάστρο, όπου ήταν άλλοτε η Καθολική Μονή των Ιησουιτών και η Ελληνογαλλική Εμπορική Σχολή. Αντιμετωπίστηκε όμως σημαντικό πρόβλημα πληρότητας χώρου και έτσι στις αρχές του 2010 το Αρχείο μεταφέρθηκε στον 1ο όροφο της πρώην Σχολής Ουρσουλινών.

Πρόκειται για ένα τριώροφο κτίριο το οποίο χτίστηκε το 1930 ως επέκταση των κτιριακών εγκαταστάσεων που υπήρχαν από το 1739, και επισκευάστηκε το 2008 με τη φροντίδα του Δήμου Νάξου. Οι δύο αίθουσες, συνολικού εμβαδού περίπου 100 τ.μ., που παραχωρήθηκαν στο Τοπικό Αρχείο Νάξου και φιλοξενούν το αναγνωστήριο και το αρχειοστάσιο.